عنصر روانی جرم

صرف ارتکاب عالمانهٔ عمل خلاف قانون. مثلاً اگر حمل سلاح غیرمجاز جرمی است که برای تحقق آن قصد عام کافی است.

گاه علاوه بر قصد عام، باید قصد خاص برای تحقق جرم موجود باشد.

تقصیر به معنای «تجاوز ار رفتاری است که انسان متعارف در همان شرایط وقوع حادثه دارد.» اقسام تقصیر عبارت است از:

1. بی‌احتیاطی: مثلاً راننده‌ای که سریع‌تر از حد مجاز براند.
2. بی‌مبالاتی: مثلاً اینکه کسی در معبر چاهی حفر کند ولی علامت هشداردهنده کنار آن قرار ندهد.
3. عدم مهارت: مثل پزشکی که به دلیل عدم مهارت در عمل جراحی موجب صدمه به بیمار شود.
4. عدم رعایت نظامات قانونی: مثل راننده‌ای که بدون توجه به علایم رانندگی ایجاد حادثه کند.

انگیزه در اصل تحقق جرم دخالتی ندارد ولی در عین حال در حقوق کیفری دارای دو نقش اساسی است.

1. انگیزی می‌تواند در ماهیت و نوع جرم مؤثر واقع شود، مثلاً می‌تواند انگیزهٔ کسی که مسئول کشوری را به قتل برساند می‌تواند جرم را از جرم عادی به جرم سیاسی (یا محاربه در قانون مجازات اسلامی ایران) تغییر دهد.
2. انگیزه می‌تواند در تعیین مجازات نقش داشته باشد. مثلاً اگر مجرم جرم را با انگیزهٔ «شرافتمندانه» مرتکب شده باشد ممکن است از تخفیف در مجازات (جهات مخففه) بهره‌مند شود.